Allopurynol

Allopurynol jest pochodną puryny o wzorze chemicznym C5H4N4O, po raz pierwszy zsyntetyzowaną w latach 50. XX wieku. Substancja ta występuje w postaci białego, krystalicznego proszku, praktycznie nierozpuszczalnego w wodzie i alkoholu. W organizmie allopurynol jest metabolizowany do oksypurynolu, który stanowi główny aktywny metabolit odpowiedzialny za działanie terapeutyczne. Oksypurynol charakteryzuje się znacznie dłuższym okresem półtrwania niż substancja macierzysta, co pozwala na podawanie leku raz dziennie. Allopurynol jest dostępny w różnych dawkach, najczęściej 100 mg i 300 mg, co umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta. Substancja ta jest produkowana przez różnych wytwórców farmaceutycznych, w tym Proterapię, Sandoz czy Gedeon Richter, co zapewnia dostępność leku na rynku.

Mechanizm działania allopurynolu polega na nieodwracalnym hamowaniu ksantynooksydazy, enzymu katalizującego przekształcenie hipoksantyny w ksantynę, a następnie ksantyny w kwas moczowy. Poprzez blokowanie tego szlaku metabolicznego, allopurynol skutecznie obniża produkcję kwasu moczowego w organizmie, co prowadzi do zmniejszenia jego stężenia we krwi i moczu. Działanie to jest szczególnie korzystne u osób cierpiących na podagrę, gdzie nadmierne nagromadzenie kryształów moczanu sodu w stawach powoduje bolesne stany zapalne. Allopurynol wykazuje również właściwości antyoksydacyjne, hamując powstawanie wolnych rodników tlenowych podczas metabolizmu puryn. Substancja ta nie wpływa bezpośrednio na wydalanie kwasu moczowego przez nerki, co odróżnia ją od innych leków stosowanych w terapii hipeurikemii, takich jak probenecyd czy benzbromarone.

Allopurynol znajduje zastosowanie przede wszystkim w leczeniu przewlekłej podagry, szczególnie u pacjentów z nawracającymi napadami lub z obecnością guzków podagrycznych (tophi). Substancja ta jest również stosowana w profilaktyce kamicy nerkowej moczanowej oraz w leczeniu hipeurikemii wtórnej, występującej na przykład u pacjentów poddawanych chemioterapii przeciwnowotworowej. W takich przypadkach allopurynol zapobiega zespołowi rozpadu guza, który może prowadzić do ostrej niewydolności nerek. Lek jest dostępny wyłącznie na receptę i wymaga regularnego monitorowania funkcji nerek oraz poziomu kwasu moczowego w surowicy. Produkty zawierające allopurynol są oferowane przez różnych producentów w postaci tabletek o różnej mocy, co pozwala na precyzyjne dawkowanie zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.

Allopurynol stanowi złoty standard w długoterminowym leczeniu podagry i innych stanów związanych z nadmiernym stężeniem kwasu moczowego. Jego skuteczność w obniżaniu poziomu kwasu moczowego oraz zapobieganiu nawrotom podagry została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych. Kluczowe znaczenie ma stopniowe wprowadzanie terapii oraz regularne monitorowanie parametrów laboratoryjnych, co pozwala na optymalizację dawkowania i minimalizację ryzyka działań niepożądanych. Dostępność różnych dawek i producentów zapewnia pacjentom możliwość wyboru odpowiedniego preparatu zgodnie z indywidualnymi potrzebami terapeutycznymi.