Witamina D3

Witamina D3 (cholekalcyferol) powstaje w skórze w wyniku fotochemicznej przemiany 7-dehydrocholesterolu pod wpływem promieniowania ultrafioletowego UVB o długości fali 290-315 nm. Jest to forma nieaktywna, która następnie przechodzi szereg przemian metabolicznych w wątrobie i nerkach, przekształcając się w aktywną formę hormonalną - kalcytriol (1,25-dihydroksywitamina D3). W przeciwieństwie do witaminy D2 (ergokalcyferol) pochodzenia roślinnego, witamina D3 wykazuje większą skuteczność w podnoszeniu poziomu 25-hydroksywitaminy D we krwi, który jest głównym markerem stanu zaopatrzenia organizmu w tę witaminę. Naturalne źródła witaminy D3 to głównie ryby morskie, żółtka jaj oraz wzbogacane produkty spożywcze, jednak ekspozycja na słońce pozostaje najważniejszym sposobem jej pozyskiwania.

Podstawową funkcją witaminy D3 jest regulacja homeostazy wapniowo-fosforanowej poprzez zwiększanie wchłaniania wapnia w jelicie cienkim oraz reabsorpcji fosforu w nerkach. Aktywna forma tej witaminy działa jak hormon, wiążąc się z receptorami witaminy D (VDR) obecnymi w różnych tkankach organizmu. Witamina D3 wspiera mineralizację kości i zębów, zapobiegając krzywicy u dzieci oraz osteomalacji i osteoporozie u dorosłych. Coraz więcej badań wskazuje również na jej immunomodulujące właściwości - wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego, może wpływać na redukcję ryzyka infekcji oraz chorób autoimmunologicznych. Dodatkowo, witamina D3 odgrywa rolę w regulacji podziału komórkowego, funkcjonowaniu mięśni oraz może wpływać na nastrój i funkcje poznawcze.

Witamina D3 jest powszechnie stosowana w suplementach diety, preparatach leczniczych oraz produktach wzbogacanych. Występuje w różnych postaciach - jako monoterapia w kroplach, kapsułkach czy tabletkach, a także w połączeniu z innymi witaminami (szczególnie A i K2) oraz minerałami jak wapń i magnez. W pediatrii stosuje się ją w profilaktyce krzywicy, podczas gdy u dorosłych służy głównie uzupełnianiu niedoborów, szczególnie w okresach ograniczonej ekspozycji na słońce. Preparaty witaminy D3 są również wykorzystywane w leczeniu niektórych schorzeń, takich jak hipoparathyreoidyzm czy przewlekła choroba nerek. Dawkowanie jest zazwyczaj wyrażane w jednostkach międzynarodowych (j.m. lub IU), przy czym typowe dawki profilaktyczne wahają się od 400 do 2000 j.m. dziennie, w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta.

Suplementacja witaminą D3 jest szczególnie istotna w krajach o umiarkowanym klimacie, gdzie przez znaczną część roku synteza skórna tej witaminy jest ograniczona. Niedobory witaminy D3 dotykają znaczny odsetek populacji, szczególnie osoby starsze, dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby o ograniczonej ekspozycji na słońce. Regularne monitorowanie poziomu 25-hydroksywitaminy D we krwi pozwala na optymalne dostosowanie suplementacji. Witamina D3 charakteryzuje się dobrą tolerancją, jednak przekroczenie zalecanych dawek może prowadzić do hiperkalcemii, dlatego ważne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania i konsultacja z lekarzem, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu wysokich dawek.