Estriol

Estriol stanowi metabolit estradiolu i estronu, powstający głównie w wątrobie w procesie biotransformacji. Pod względem chemicznym jest to steroid o wzorze C18H24O3, należący do grupy hormonów płciowych żeńskich. W organizmie kobiety estriol występuje w największych ilościach podczas ciąży, kiedy jest produkowany przez łożysko. Jego stężenie wzrasta stopniowo wraz z postępem ciąży, osiągając maksimum w trzecim trymestrze. Po menopauzie poziom wszystkich estrogenów, w tym estriolu, znacząco spada, co prowadzi do charakterystycznych objawów niedoboru hormonalnego. Estriol wykazuje selektywne powinowactwo do receptorów estrogenowych, przy czym jego działanie jest znacznie krótsze niż innych estrogenów, co przekłada się na mniejsze ryzyko nadmiernej stymulacji tkanek wrażliwych hormonalnie.

Działanie estriolu opiera się na aktywacji receptorów estrogenowych typu alfa i beta, przy czym wykazuje preferencję dla receptorów typu beta. Ta selektywność sprawia, że estriol działa głównie na nabłonek pochwy, cewki moczowej i dolnych dróg moczowych, wywierając mniejszy wpływ na endometrium i gruczoły piersiowe. Hormon ten poprawia elastyczność i nawilżenie błony śluzowej pochwy, zwiększa przepływ krwi w obrębie narządów płciowych oraz wspomaga regenerację nabłonka. Estriol wpływa również na pH pochwy, przywracając jej naturalnie kwaśny odczyn, co sprzyja utrzymaniu prawidłowej flory bakteryjnej. Dodatkowo hormon ten wzmacnia mięśnie dna miednicy i poprawia funkcjonowanie zwieraczy cewki moczowej, co może zmniejszać problemy z nietrzymaniem moczu. Jego działanie obejmuje także stymulację produkcji kolagenu, co wpływa pozytywnie na elastyczność i grubość tkanek.

Estriol znajduje zastosowanie przede wszystkim w preparatach przeznaczonych do hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie menopauzy i pomenopauzalnym. Występuje w formie kremów dopochwowych, globulek oraz tabletek doustnych. Kremy i globulki z estriolem są szczególnie skuteczne w leczeniu atrofii pochwowej, suchości błony śluzowej oraz dyskomfortu związanego z aktywnością seksualną. Preparaty te pomagają również w przypadku nawracających infekcji układu moczowego, które często dotykają kobiety po menopauzie. Estriol w formie doustnej może być stosowany w terapii kombinowanej z progestagenami w celu łagodzenia objawów menopauzalnych. Ze względu na swój łagodny profil działania, estriol jest często wybierany jako alternatywa dla silniejszych estrogenów, szczególnie u kobiet z przeciwwskazaniami do konwencjonalnej hormonalnej terapii zastępczej.

Estriol wyróżnia się spośród innych estrogenów swoim korzystnym profilem bezpieczeństwa i specyficznym działaniem na tkanki docelowe. Jego krótki okres półtrwania i selektywność receptorowa sprawiają, że stanowi wartościową opcję terapeutyczną dla kobiet wymagających łagodnej hormonalnej terapii zastępczej. Szczególnie cenne jest jego zastosowanie w leczeniu miejscowych objawów atrofii urogenitalnej, gdzie może przynosić znaczną ulgę bez systemowego obciążenia organizmu. Wybór preparatów z estriolem powinien być zawsze skonsultowany z lekarzem, który oceni indywidualną sytuację pacjentki i dobierze odpowiednią formę oraz dawkowanie.