Kwas walproinowy

Informacje o kategorii

Kwas walproinowy to organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych, który stanowi jeden z najważniejszych składników aktywnych w neurologii i psychiatrii. Substancja ta działa jako stabilizator nastroju i lek przeciwpadaczkowy, wpływając na równowagę neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym.

Kwas walproinowy został po raz pierwszy zsyntetyzowany w 1882 roku jako rozpuszczalnik organiczny, jednak jego właściwości przeciwpadaczkowe odkryto dopiero w latach 60. XX wieku. Chemicznie jest to prosty kwas karboksylowy o wzorze C8H16O2, który w organizmie ulega biotransformacji do aktywnych metabolitów. Substancja występuje w różnych postaciach farmaceutycznych - jako kwas walproinowy, walproinian sodu lub walproamid. Każda z tych form charakteryzuje się nieco odmiennymi właściwościami farmakokinetycznymi, co pozwala na dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. W preparatach farmaceutycznych kwas walproinowy może występować w postaci tabletek o natychmiastowym lub przedłużonym uwalnianiu, syropów, a także granulek do sporządzania zawiesiny doustnej.

Mechanizm działania kwasu walproinowego jest wielokierunkowy i obejmuje różne aspekty funkcjonowania układu nerwowego. Podstawowe działanie polega na blokowaniu kanałów sodowych zależnych od napięcia, co stabilizuje błony komórkowe neuronów i zapobiega nadmiernym wyładowaniom elektrycznym. Substancja zwiększa również stężenie kwasu gamma-aminomasłowego (GABA) w mózgu poprzez hamowanie enzymów odpowiedzialnych za jego degradację oraz stymulację syntezy. GABA jest głównym hamującym neuroprzekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym, dlatego jego zwiększone stężenie przyczynia się do działania uspokajającego i przeciwdrgawkowego. Kwas walproinowy wpływa także na inne systemy neurotransmiterowe, modulując aktywność dopaminy, serotoniny i noradrenaliny, co tłumaczy jego skuteczność w leczeniu zaburzeń nastroju.

Kwas walproinowy znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnych schorzeń neurologicznych i psychiatrycznych. Podstawowym wskazaniem jest leczenie padaczki - zarówno napadów częściowych, jak i uogólnionych, w tym napadów typu absence u dzieci. Substancja wykazuje szczególną skuteczność w zespołach padaczkowych, takich jak zespół Lennoxa-Gastauta czy padaczka młodzieńcza miokloniczna. W psychiatrii kwas walproinowy stosuje się jako stabilizator nastroju w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej, szczególnie w epizodach maniakalnych i mieszanych. Lek może być również wykorzystywany w profilaktyce napadów migrenowych u dorosłych. Produkty zawierające kwas walproinowy są dostępne wyłącznie na receptę i wymagają regularnego monitorowania stężenia w surowicy krwi oraz funkcji wątroby.

Kwas walproinowy pozostaje jednym z najważniejszych składników aktywnych w neuropsychofarmakologii, oferując skuteczne leczenie dla pacjentów z padaczką i zaburzeniami nastroju. Jego wielokierunkowy mechanizm działania oraz dostępność w różnych postaciach farmaceutycznych umożliwiają indywidualizację terapii. Należy jednak pamiętać, że jest to substancja wymagająca ostrożnego stosowania pod nadzorem lekarskim ze względu na możliwe działania niepożądane i interakcje z innymi lekami. Regularne kontrole laboratoryjne są niezbędne dla bezpiecznego i skutecznego leczenia preparatami zawierającymi kwas walproinowy.

Przeciwpadaczkowe i stabilizujące nastrój

Główne działanie

Zwiększa poziom GABA w mózgu

Mechanizm działania

Długotrwałe (8-12 godzin)

Czas działania

Padaczka, choroba afektywna dwubiegunowa

Zastosowanie

Wymaga regularnych badań krwi

Monitorowanie

Zalecane dawkowanie

Padaczka - leczenie początkowe u dorosłych

600 mg/dobę

Dawka dzielona na 2 podania, stopniowo zwiększana co 3 dni o 200 mg do uzyskania kontroli napadów

Padaczka - dawka podtrzymująca u dorosłych

1000-2000 mg/dobę

Dawka dzielona na 2-3 podania, dostosowana do stężenia w surowicy (50-100 mg/l)

Padaczka u dzieci

20-30 mg/kg mc./dobę

Dawka początkowa, można zwiększać o 5-10 mg/kg mc. co tydzień, max 35 mg/kg mc./dobę

Epizody maniakalne w chorobie afektywnej dwubiegunowej

750 mg/dobę

Dawka początkowa w 2-3 podaniach, można zwiększać do 1000-2000 mg/dobę

Profilaktyka migreny u dorosłych

500-1000 mg/dobę

Dawka dzielona na 2 podania, rozpoczynać od mniejszych dawek i stopniowo zwiększać

Często zadawane pytania

Co to jest kwas walproinowy i jakie ma działanie? +

Kwas walproinowy to substancja czynna o działaniu przeciwpadaczkowym i stabilizującym nastrój. Działa poprzez zwiększenie stężenia GABA w mózgu oraz blokowanie kanałów sodowych, co zmniejsza nadmierną aktywność elektryczną neuronów. Stosuje się go głównie w leczeniu padaczki, zaburzeń dwubiegunowych i profilaktyce migreny. Jego wielokierunkowe działanie na układ nerwowy czyni go skutecznym w różnych schorzeniach neurologicznych.

W jakich produktach leczniczych występuje kwas walproinowy? +

Kwas walproinowy dostępny jest wyłącznie w lekach na receptę w postaci tabletek, kapsułek, syropu i ampułek do wstrzykiwań. Występuje jako walproinian sodu lub kwas walproinowy w preparatach o różnym uwalnianiu - natychmiastowym lub przedłużonym. Popularne nazwy handlowe to Depakine, Convulex, Orfiril. Nie występuje w suplementach diety ani produktach dostępnych bez recepty ze względu na silne działanie i konieczność monitorowania.

Jakie są typowe dawki kwasu walproinowego? +

Dawkowanie kwasu walproinowego jest ściśle indywidualne i zależy od wskazania, wieku i masy ciała pacjenta. W padaczce u dorosłych zazwyczaj rozpoczyna się od 600 mg/dobę, stopniowo zwiększając do 1000-2000 mg/dobę. U dzieci dawka wynosi 20-30 mg/kg mc./dobę. W zaburzeniach dwubiegunowych stosuje się 750-1250 mg/dobę. Dawkę zawsze ustala lekarz na podstawie stężenia w surowicy krwi i odpowiedzi klinicznej.

Dla kogo jest przeznaczony kwas walproinowy? +

Kwas walproinowy przeznaczony jest dla pacjentów z padaczką (wszystkie typy napadów), zaburzeniami dwubiegunowymi oraz osobami cierpiącymi na częste migrenowe bóle głowy. Może być stosowany u dzieci powyżej 6. miesiąca życia i dorosłych. Szczególnie skuteczny jest u pacjentów z padaczką uogólnioną pierwotną. Lek przepisuje wyłącznie lekarz specjalista - neurolog lub psychiatra po dokładnej diagnostyce.

Jakie są przeciwwskazania i interakcje z kwasem walproinowym? +

Główne przeciwwskazania to ciąża (szczególnie I trymestr), ostra choroba wątroby, porfiria i nadwrażliwość na składnik. Kwas walproinowy wchodzi w liczne interakcje - nasila działanie innych leków przeciwpadaczkowych, może zwiększać stężenie lamotriginy i fenytoiny. Osłabia działanie leków antykoagulacyjnych i może nasilać sedację przy jednoczesnym stosowaniu z alkoholem czy benzodiazepinami. Wymaga regularnego monitorowania funkcji wątroby i morfologii krwi.

Jak długo można stosować kwas walproinowy? +

Kwas walproinowy to lek stosowany przewlekle - często przez lata lub całe życie, szczególnie w padaczce. Czas leczenia zależy od rodzaju schorzenia i odpowiedzi na terapię. W padaczce po 2-3 latach bez napadów lekarz może rozważyć stopniowe odstawianie. W zaburzeniach dwubiegunowych często wymaga długotrwałego stosowania jako profilaktyka nawrotów. Nagłe przerwanie może wywołać napady padaczkowe, dlatego odstawienie musi być stopniowe pod kontrolą lekarza.

Na co zwrócić uwagę przy stosowaniu kwasu walproinowego? +

Kluczowe jest regularne monitorowanie stężenia leku we krwi, funkcji wątroby i morfologii krwi. Należy obserwować objawy hepatotoksyczności (żółtaczka, nudności, bóle brzucha) oraz pankreatitis. Ważne jest unikanie alkoholu i informowanie wszystkich lekarzy o stosowaniu leku. Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję. Przy pierwszych objawach infekcji lub krwawień należy skonsultować się z lekarzem. Nie wolno samodzielnie zmieniać dawki ani przerywać leczenia.

Źródła: Źródła: Charakterystyka Produktu Leczniczego (ChPL), Europejska Agencja Leków (EMA), Farmakopea Europejska, Kompendium wiedzy o lekach przeciwpadaczkowych, Literatura farmakologiczna dotycząca stabilizatorów nastroju

Kwas walproinowy

Filtry

Depakine Chrono 300 mg 30 tabletek [SANOFI AVENTIS]

Depakine Chronosphere 100 mg granulki 30 saszetek [SANOFI AVENTIS]

Depakine Chronosphere 250 mg granulki 30 saszetek [SANOFI AVENTIS]

Depakine Chronosphere 500 mg granulki 30 saszetek [SANOFI AVENTIS]

Depakine Chronosphere 750 mg granulki o przedłużonym uwalnianiu 30 saszetek [SANOFI AVENTIS]

Depakine Chronosphere 1000 mg granulki o przedłużonym uwalnianiu 30 saszetek [SANOFI AVENTIS]

Depakine syrop 288,2 mg/5 ml 150 ml [SANOFI AVENTIS]