Laktuloza

Laktuloza to syntetyczny disacharyd składający się z galaktozy i fruktozy, otrzymywany poprzez izomeryzację laktozy. W przeciwieństwie do naturalnej laktozy, laktuloza nie jest hydrolizowana przez enzymy jelitowe człowieka, co sprawia, że dociera w niezmienionej formie do jelita grubego. Substancja ta ma postać bezbarwnego, krystalicznego proszku o słodkim smaku, dobrze rozpuszczalnego w wodzie. Chemicznie jest to 4-O-β-D-galaktopyranozyl-D-fruktoza, która charakteryzuje się wysoką stabilnością w roztworach wodnych. Laktuloza została po raz pierwszy zsyntetyzowana w latach 50. XX wieku i od tego czasu znalazła szerokie zastosowanie w farmakologii jako bezpieczna alternatywa dla tradycyjnych środków przeczyszczających.

Mechanizm działania laktulozy opiera się na jej osmotycznych właściwościach oraz fermentacji przez bakterie jelitowe. Po dotarciu do jelita grubego laktuloza jest metabolizowana przez fizjologiczną florę bakteryjną, głównie przez bifidobakterie i lactobacille, do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Proces ten prowadzi do obniżenia pH w jelicie grubym oraz zwiększenia objętości i miękkości stolca poprzez wiązanie wody. Dodatkowo, laktuloza stymuluje perystaltykę jelit, co przyspiesza pasaż treści pokarmowej. Ważną właściwością laktulozy jest jej prebiotyczny efekt - sprzyja rozwojowi korzystnej mikroflory jelitowej, co może wpływać pozytywnie na ogólny stan zdrowia układu trawiennego. Działanie przeczyszczające laktulozy jest łagodne i stopniowe, zazwyczaj występuje po 24-48 godzinach od podania.

Laktuloza znajduje zastosowanie głównie w postaci syropów doustnych o różnych stężeniach, najczęściej zawierających 65-67% substancji czynnej. Produkty z laktulozą są dostępne jako leki bez recepty oraz na receptę, w zależności od stężenia i przeznaczenia. Szczególnie ceniona jest w leczeniu zaparć u dzieci, osób starszych oraz kobiet w ciąży ze względu na swój bezpieczny profil działania. Laktuloza jest również stosowana w hepatologii do leczenia encefalopatii wątrobowej, gdzie pomaga w redukcji poziomu amoniaku we krwi. W gastroenterologii wykorzystuje się ją jako środek przygotowujący do badań diagnostycznych jelita grubego. Produkty zawierające laktulozę są dostępne w różnych objętościach opakowań, od małych butelek 150-200 ml po większe opakowania 500 ml, co pozwala na dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Laktuloza stanowi jeden z najbezpieczniejszych i najskuteczniejszych środków przeczyszczających dostępnych na rynku farmaceutycznym. Jej naturalne pochodzenie oraz łagodny mechanizm działania sprawiają, że może być stosowana długoterminowo bez ryzyka uzależnienia czy utraty naturalnych odruchów wypróżniania. Dodatkowe korzyści w postaci działania prebiotycznego czynią laktulozę atrakcyjną opcją dla osób dbających o zdrowie układu trawiennego. Rosnąca świadomość znaczenia mikrobioty jelitowej dla zdrowia sprawia, że produkty z laktulozą zyskują na popularności nie tylko jako środki przeczyszczające, ale również jako wsparcie dla prawidłowego funkcjonowania jelit.